बदललेल्या दीप्ती,प्रविणा,झायरा,नेहा

ब्लॅक फॉरेस्टपासून मावा केकपर्यंतचे विविध प्रकार, पान मसाल्यासारख्या चवीची चॉकलेट्स, वेगवेगळ्या नानकटाई आणि नाही म्हणू शकणार नाही इतका निखळ न प्रेमळ आग्रह अनुभवायला मिळाला तो मुंबईतल्या मालाड पूर्व इथल्या दोन कौशल्यविकास केंद्रांमध्ये. सरकारच्या कौशल्यविकास योजनेअंतर्गत आमदार अतुल भातखळकर यांनी आपल्या कांदिवली पूर्व मतदारसंघात महिलांसाठी कौशल्यविकास केंद्र सुरू केली आहेत. बेकरीसारख्या कोर्सेसची फी १५ ते २० हजार रुपयांपर्यंतही जाते त्याचं प्रशिक्षण इथे साहित्यासह मोफत मिळत असल्याचं इथे भेटलेल्या महिलांनी सांगितलं. ''पूर्वीही आम्ही घरी केक करत होतो पण क्लासमुळे आत्मविश्वास मिळाला. प्रोफेशनल टच मिळाला, नव्या कल्पना समजल्या'' असं इथल्या दीप्ती मोहनानी आणि प्रविणा पांचाळ यांनी सांगितलं.झायरा शेख यांना तर या कोर्समुळे मोठा आधार मिळाला आहे. झायरा यांच्या पतीचं पाच वर्षांपूर्वी अपघाती निधन झालं. तेव्हा पदरात तीन आणि सात वर्षांची मुलं होती. मुलं झाल्यावर त्यांनी नोकरी सोडली होती त्यामुळे उत्पन्नाचं कोणतंच साधन नव्हतं. मग त्यांनी शिवणकाम सुरू केलं. ते करताना त्यांना कौशल्यविकास केंद्राविषयी कळलं. ''बेकरीचा कोर्स केल्यानंतर उत्पन्नाचं चांगलं साधन मिळालं आहे. आमच्या प्रशिक्षक पद्मिनी दुबे यांनी केलेल्या मार्गदर्शनानुसार मी मुलीच्या शाळेपासून ऑर्डर घ्यायला सुरुवात केली. आता महिन्याला साधारण पाच ते सहा मोठ्या ऑर्डर्स असतात. सणासुदीच्या काळात जास्त ऑर्डर्स मिळतात असं झायरा यांनी सांगितलं .


''उत्पादनाच्या निर्मितीबरोबरच त्याचं मार्केटिंगही तितकंच महत्वाचं आहे.आपलं उत्पादन विकणं हीदेखील कला आहे. यासाठीही आम्ही महिलांना मार्गदर्शन करतो असं प्रशिक्षक पद्मिनी दुबे यांनी सांगितलं. दुबे यांचा बेकरी प्रशिक्षणाचा अनुभव दांडगा आहे. कोरा केंद्रातही त्यांनी प्रशिक्षक म्हणून काम केलं आहे. कोर्स करून महिला जेव्हा आपला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करतात, आर्थिकदृष्टया स्वावलंबी होतात तेव्हा खूप समाधान वाटत असल्याचं दुबे मॅडम सांगतात.
कोर्स पूर्ण झाल्यावरही दुबे मॅडमकडून मार्गदर्शन मिळत असल्याचं कॉलेजमध्ये शिकत असलेल्या नेहा सानपने सांगितलं. लिविंग फ़ुड्झ वाहिनीच्या २०१७च्या स्पर्धेची ती विजेती आहे.एकीकडे कॉलेजचं शिक्षण घेताघेताच ठाण्यात एके ठिकाणी तिने शेफ म्हणून आपली कारकीर्द सुरू केली आहे. स्त्रियांना बदल घडवायचा असेल तर आत्मविश्वास असणं , स्वावलंबी असणं जरुरीचं आहे असं मानणाऱ्या मंजू कल्याणसिंह यांनी या दृष्टीने आपल्याला कोर्सचा फायदा झाल्याचं सांगितलं.
२६ दिवसांचा हा कोर्स असून यात ९ प्रकारचे केक्स, चॉकलेट्सचे ३ प्रकार, १० प्रकारची बिस्किट्स, पिझ्झा ब्रेडसह ब्रेडसचे प्रकार शिकवले जातात. कोर्स पूर्ण झाल्यावर प्रेझेंटेशन ठेवलं जातं, अशी माहिती या केंद्रांचं व्यवस्थापन बघणाऱ्या शुभांगी हिवाळे यांनी दिली. अशाच प्रकारे या केंद्रात शिवणकाम आणि ब्युटी पार्लरचं पूर्णपणे मोफत प्रशिक्षण दिलं जातं. पार्लरच्या प्रशिक्षण घेतलेल्या अनेक महिलांनी घरी व्यवसायाला सुरुवात केली आहे. कॉलेजमधल्या मुलीना एकीकडे शिकता शिकता नववधूंना सजवण्याच्या ऑर्डर घेता येऊन कमाई करता येते. आतापर्यंत ३,००० महिलांनी या केंद्रांमधून प्रशिक्षण घेतलं आहे. या संपूर्ण प्रशिक्षणच्या खर्चाची, साहित्याची, प्रशिक्षकाच्या मानधनाची व्यवस्था आमदार अतुल भातखळकर करतात असं शुभांगी यांनी सांगितलं.
योजनांची प्रत्यक्ष अंमलबजावणी होत असेल आणि त्या राबवताना उत्तम व्यवस्थापन केलं जात असेल तर त्या सामान्य जनतेसाठी कशा उपयुक्त ठरतात ते या निमित्तानं पाहायला मिळालं.

- सोनाली काकडे