Thursday 3 January 2019

दगडांना बोलती करणारी ऋतिका


सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील कुडाळ माणगाव येथील ऋतिका‌ विजय पालकर. शिक्षण बीएससी आयटी असलं तरी तिला आवड व्हीडिओ/फोटो एडिटिंगची. वडिलांच्या न्यूज एडिटिंग क्षेत्रात मदत करताना तिला स्टोन आर्टचा छंद लागला. मुळातच वडिलांकडून कलेची नजर लाभलेली ऋतिका दगडांमध्ये वेगवेगळे आकार निरखू लागली. वडील १९९८ पासून काष्ठशिल्प तयार करतात. त्यामुळे लहानपणापासून काष्ठशिल्प शोधण्यासाठी कोकणातील नदी किनारी, समुद्र किनारी, जंगलांमध्ये फेरफटका ठरलेलाच. त्यातूनच तिला ए
खाद्या टाकाऊ लाकडामध्ये सुद्धा वेगवेगळे आकार शोधण्याची नजर मिळाली. वडील काष्ठशिल्प घडवत असताना तिने नदी पात्रातील, समुद्र किनाऱ्यावरील दगडांना आपल्या कलाकृतींचे माध्यम म्हणून निवडलं. लहान-मोठया, वेगवेगळ्या रंगांच्या दगडांमध्ये तिला अनेक आकृती खुणावू लागल्या. याच छंदातून बनवलेली तिची पहिली कलाकृती एका दर्दी व्यक्तीने विकत घेतल्याने या‌ कलेला व्यावसायिक स्वरूप देण्याचं ऋतिकाने ठरवलं.



घरच्या लोकांचा पाठिंबा आणि निसर्गाकडून प्रेरणा घेत तिने विठ्ठल, गणपती, कृष्ण, कोकणी ग्रामीण जीवनावर आधारित व्यक्तिरेखा अशा कलाकृतींची निर्मिती केली. अनेक लहान मोठ्या दगडांपासून विशिष्ट रचनेतून शिवरायांची व्यक्तिरेखा, मेंढपाळ, प्रेमी युगुल, पशू-पक्षी, फुले अशा अनेक कलाकृतींची निर्मिती तिने केली आहे.ऋतिका आपली कलाकृती घडवताना दगडांना कोणताही आकार देत नाही किंवा रंग देत नाही. निसर्गाने जे बनवलं आहे ते जसंच्या तसं वापरून विशिष्ट प्रकारे मांडणी करून 
त्यातून विविध कलाकृती लोकांसमोर मांडते.
तिची प्रत्येक कलाकृती ही युनिक आहे. कारण निसर्गही एक दगड जशास तसा पुन्हा बनवत नसेल. त्यामुळे ऋतिकाने बनवलेली एखादी कलाकृती जर तुमच्याजवळ असेल तर तशीच दुसरी कलाकृती इतर कोणाकडेही असणार नाही. ऋतिकाची प्रत्येक कलाकृती वेगळी आहे आणि हेच या कलेचे वैशिष्ट्य आहे.
या कलाकृती घडवत असताना तिला ९ नोव्हेंबर ते १५ नोव्हेंबर २०१८ मध्ये दिल्ली येथील‌ ऑल इंडिया फाईन आर्ट ॲन्ड क्राफ्ट सोसायटी या ख्यातनाम आर्ट गॅलरीमध्ये कला प्रदर्शनाचा योग आला. दिल्ली येथील प्रदर्शनामध्ये ऋतिकाच्या नैसर्गिक दगडी कलाकृतींना योग्य न्याय मिळाला. प्रदर्शन काळात स्टॅचू ऑफ युनिटीचे निर्माते राम सुतार यांच्याकडून तिच्या कलेचे कौतुक झाले. राम सुतार सरांची भेट आणि त्यांचे आशीर्वाद हे खूप मोठे भाग्य असल्याचे ऋतिका सांगते. प्रदर्शनाचे उद्घाटक ख्यातनाम अर्थतज्ञ खासदार नरेंद्र जाधव यांनी ऋतिकाच्या 'आईने कडेवर घेतलेले मूल' या कलाकृतीमध्ये आपल्याला त्या बाळाच्या चेहऱ्यावरील हावभावही दिसतात अशा शब्दांत कौतुक केले व‌ ती कलाकृती विकत घेऊन आपल्या अभ्यासिकेत तिला स्थान दिले आहे. दिल्ली येथील प्रदर्शनामध्ये ऋतिकाच्या अनेक कलाकृतींची विक्री झाली.
आपण बनवलेली कलाकृती इतरांच्याही मनापर्यंत पोहचत आहे हेच आपलं खरं यश आहे असं ती म्हणते. सरावानेच दगडातील आकार लक्षात येतात व वेगवेगळ्या थीम सुचत जातात असा आपला अनुभव असल्याचे ऋतिका सांगते. भविष्यामध्ये आपण आपल्या कलेच्या माध्यमातून कोकणातील निसर्ग व संस्कृती जगासमोर मांडण्याचा प्रयत्न करणार असल्याचे ती सांगते.


- प्रतिनिधी

No comments:

Post a Comment