लैंगिक शिक्षण मार्गदर्शन कार्यशाळा’

सातवीच्या बाई वर्गात शिकवतायत. मधल्या बाकांवरच्या दोन मुलांचं काहीतरी चालल्याचं त्यांच्या लक्षात आलं. दुर्लक्ष करत त्या शिकवत राहिल्या. ७-८ दिवसांनी ही मुलं पँटच्या चेनमध्ये हात घालत असल्याचं त्यांना पुन्हा आढळलं. आणि मग सर्व ओळीनं बाथरूमला जायचं सांगून उठली. दुसऱ्या दिवशीही परत तेच...
- आठवीतली नेत्रा वर्गात उत्तर द्यायला उभी राहिली आणि बाजूने मुलांच्या रांगेतून आवाज “ए विनोद, ए विनोद”. मुलं जोरात हसतायत. नेत्राला कसंसच झालं. ती उत्तर न देता खाली बसली. तीन-चार वेळा असं झालं. कॉरिडॉरमधून येता-जातानाही हाच प्रकार. तिने घरी आईला सांगितलं, “मी उद्यापासून शाळेत जाणार नाही”.
- नववीतला अंगद. त्याच्या घरी कार्यक्रम होता. त्याचे चार मित्रही आले होते. पाचही मुलं अंगणात फोनमध्ये डोकं घालून होती. एकमेकांना काही दाखवत होती. ही मुलं देहभान विसरून फोनमध्ये काय एवढं डोकं घालून बसलीत, पाहायला अंगदची आत्या त्यांच्याजवळ गेली आणि हादरलीच. मुलं फोनमध्ये ‘पोर्न सिन्स’ पाहत होती. हे तीनही प्रसंग अपवादात्मक नाहीत. उलट नेहमीचेच आहेत. किशोरवयात अर्थात ‘टिन एज’मध्ये प्रवेश करताना, मुलामुलींना शारिरीक आणि मानसिक पातळीवर खूप बदल जाणवत असतात. लैंगिकतेशी संबंधित गोष्टी जाणून घ्यायची त्यांना ओढ वाटू लागते. हा विषय कुटुंबात, घरात बाद असतो. मग, मित्र-मैत्रिणींबरोबरच्या गप्पाटप्पा, कधी सिनेमा, टीव्ही आणि इंटरनेट ही माहिती मिळवण्याची माध्यमं वापरतात मुलं. पण या सर्वच माध्यमांतून मिळणारी माहिती किती खात्रीशीर असते? तिथे मुलामुलींच्या शंकांना कितपत खरी उत्तरं मिळतात?
अलिकडे, मुलींची मासिक पाळी हा विषय बराच चर्चेत आलाय. त्याविषयी मुलींच्या कार्यशाळाही होत असतात. काही प्रमाणात तरी मुलींमध्ये जागृती सुरू झालीये. पण ‘मुलग्यांचं’ काय? आपल्याकडे अजूनही बहुतांश पालक मुलांशी या गोष्टींवर मोकळेपणाने बोलत नाहीत. यानं मुलांचा गोंधळ वाढत जातो. मुलं आपलेआपले बरेवाईट मार्ग शोधू लागतात. काही गोष्टी ‘ट्राय’ केल्या जातात. कधी एकट्याने तर कधी मित्रांसोबत. यातला धोका त्यांना कळत नाही. या धोक्यापासून मुलांना वाचवण्याचा उपाय – त्यांना लैंगिक शिक्षण देणं. मुलांना त्यांच्या अवघड नाजुक वयात मदत करण्याच्या हेतूने ‘नवी उमेद’ इयत्ता सातवी ते नववीच्या विद्यार्थ्यांकरता ही ‘लैंगिक शिक्षण मार्गदर्शन कार्यशाळा’ आयोजित करत आहे. यात पुरूष आणि महिला डॉक्टरांची स्वतंत्र टीम मुली आणि मुलग्यांचे वेगळे गट करून मुलांना माहिती देतील. स्लाईड शो, व्याख्यान आणि सहभागींचे शंकानिरसन असं या कार्यशाळेचं स्वरूप आहे. अशी पहिली कार्यशाळा आज, 28 जानेवारीला आयोजली आहे.
स्थळ: ठाण्यातील वर्तक नगर भागातील श्रीमती सावित्रीदेवी थिराणी विद्यामंदीर शाळा.
मार्गदर्शक: डॉ नितीन जोगळेकर, डॉ रेखा थोटे आणि त्यांचे सहकारी.
कार्यशाळेत काय सांगितलं गेलं ते आणि सहभागींचं मनोगत आम्ही नंतर इथे शेअर करूच.
- साधना तिप्पनाकजे, ठाणे