पोलीस झाले मित्र

नाशिक शहर. इथला फुले नगर भाग. गेल्या काही वर्षात शहर परिसरातील बाल गुन्हेगारीचा वाढता आलेख आणि त्यात विनयभंगापासून लुटमारीपर्यंत लहान मुलांचा सहभाग वाढतो आहे हे पोलिसांच्या लक्षात येऊ लागलं.
यामुळेच वेगवेगळ्या कोम्ंिबग ऑपरेशन किंवा मोहिमांच्या माध्यमातून पोलिसांचा फुलेनगर वस्तीतला शिरकाव नित्याचा आहे. हे सगळं पाहूनच पोलीस आयुक्त डॉ.रवींद्र सिंगल यांना या मुलांसाठी काहीतरी करावंसं वाटू लागलं. विचार करता त्यांना उन्हाळी बाल वर्ग घ्यायची कल्पना सुचली.
वस्तीत गेल्यावर एरवी मुलं घाबरून पळून जातात, हा त्यांचा नेहमीचा अनुभव. तरीही काही न घाबरणारी, स्वतःहून बोलायला येणारी मुलं सिंगल यांनी हेरली. आणि त्यांच्याशीच बाल वर्ग या कल्पनेविषयी बोलायला सुरुवात केली. वाचन, व्यक्तिमत्त्व विकास आणि कार्यानुभव असं काहीसं स्वरूप ठरलं.
                                                           पालकांशीही त्यांनी चर्चा केली. मुलांचे आयुष्य वाया घालवायचं की त्यांना काही वेगळं आणि चांगलं शिकवायचं हा विचार करा असं डॉ. सिंगल व पंचवटी पोलीस ठाण्याचे पोलीस निरीक्षक दिनेश बर्डीकर यांनी सांगितलं. पालकांनाही दोघांचं बोलणं पटलं. मुलं उनाडक्या करत फिरत आहेत तर चांगलं बोलायला शिकतील, लिहायला शिकतील या विचाराने त्यांनी वर्गात दाखल केलं आहे. पोलीस आयुक्त डॉ. रविंद्र सिंगल म्हणाले की, “उन्हाळी सुट्टी म्हणजे पालकांच्या डोक्याला ताप ठरतो. वेगवेगळी शिबिरं तसंच छंद वर्गांमध्ये मुलांना पाठवून काही कुटुंब आपली सुटका करून घेतात. पण झोपडपट्टी परिसर अशा काही पर्यायांपासून कोसो दूर आहे. या ठिकाणी ११ ते १८ वयोगटातील बालकांची संख्या लक्षणीय आहे. त्यांच्या पालकांना मुलांच्या शिक्षणाचे महत्त्व नसल्याने छंद वर्ग, त्यांचा व्यक्तीमत्व विकास या संकल्पना त्यांच्या पर्यंत पोहचलेल्याच नाहीत. मात्र अशा विचित्र वातावरणात वाढणारी ही लहान मुलं त्यांच्याही नकळत त्या वस्तीतील गुन्हेगारी प्रवृत्तीच्या लोकांच्या सानिध्यात येतात व गल्लीत भांडणे, मारामाऱ्यापासून पाकीट मारण्यापर्यंत मजल मारतात. वस्ती परिसरातील बालकांना गुन्हेगारी प्रवृत्तीपासून दुर ठेवण्यासाठी आम्ही गेल्या तीन महिन्यांपासून ‘बाल बिरादरी प्रकल्प’ सुरू केला आहे. उपक्रमाच्या पहिल्या टप्पात पंचवटी येथील संवेदनशील असलेल्या फुले नगर परिसरातील बालकांना उन्हाळी शिबीरात सामावून घेतलं आहे. सध्या १५० मुलं या शिबिरात येत आहेत”.
प्रवरा मेडिकल ट्रस्ट, नॅशनल असोसिएशन फार ब्लाईंड, बाल हक्कांसाठी आग्रही असणाऱ्या शोभा पवार अशी समविचारी मंडळी व सामाजिक संस्थांना यात सहभागी करून घेण्यात आलं.
सर्वांच्या सोयीनुसार वर्गाची वेळ सकाळी १० ते १२ अशी ठरली असून त्यात वाचन कौशल्य, व्यक्तीमत्व विकास, कार्यानुभव, स्वसंरक्षण आदी विषयांवर भर देण्यात आला आहे.
काही मुलं या वर्गातून पळून जातात त्यावेळी वस्तीतील वडीलधारी मंडळी त्यांना पुन्हा आणून सोडतात. तर काहीवेळा त्यांच्या सोबत असणारी मुलेच ‘काका आम्ही त्याला घेऊन येतो. आम्हाला माहितीये तो कुठे लपला असेल’. असं सांगत आपल्या सवंगड्याचं मन वळवत त्याला वर्गात बसवतात.
लवकरच या मुलांसाठी ‘लायब्ररी ऑन व्हील’ सुरू करणार असून त्यांना वाचनाची गोडी लागावी यासाठी प्रयत्न करणार आहोत. शहरातील अशा संवेदनशील ठिकाणी लवकरच हे वर्ग भरतील असंही डॉ. सिंगल यांनी सांगितलं.
इथं येणारा रोहित म्हणतो, “आम्हाला या वर्गात छान वाटतं. शाळेसारखं कोणी ओरडत नाही. इथंच बस, बाजुला हो अशा सूचनांचा मारा नसतो त्यामुळे कुठंही, कसंही उंडरता येतं. पण इथल्या सरांचा थोडा धाक वाटतो अशी कबुली मुलांनी दिली”.
- प्राची उन्मेष.