लातूरच्या चाकूर तालुक्यातली गांजूरवाडी जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळा. शाळा तशी चार खोल्यांचीच, चौथीपर्यंत वर्ग असणारी आणि द्विशिक्षकी. शाळेचे गोपाळ सूर्यवंशीसर ‘राष्ट्रपती आदर्श शिक्षक’ पुरस्कारानं सन्मानितशाळा ज्ञानरचनावादी साहित्यानं भरगच्च. सूर्यवंशी
सरांना कलाकुसरीची आणि चित्रकलेची आवड. त्यांनी संपूर्ण शाळा स्वखर्चानं आणि स्वहस्ते रंगवलेली. एका वर्गाच्या छतावर त्यांनी रेखाटलेली सूर्यमाला .टाकाऊतून टिकाऊ शैक्षणिक साहित्य तयार करण्याचा सरांचा प्रयत्न.
जुन्या टायरला रंग देऊन,बिसलेरीच्या जुन्या बाटल्या वर्तुळाकृती चिकटविलेल्या आहेत. त्या प्रत्येक बाटलीवर दशकोटी,कोटी, दशलक्ष, लक्ष असे लिहिलेले आहे. आपण कोणतीही सात- आठ अंकी संख्या सांगायची, ती
ऐकताच विद्यार्थ्यांचा गट लगेच त्या टायरभोवती योग्य त्या ठिकाणी उभा राहतो. उदा. 35,89,61,234. ही संख्या देताच ९ विद्यार्थी एक गट तयार करतात. प्रत्येक विद्यार्थी या संख्येतल्या एका आकड्याचं प्रतिनिधित्व करतो. आपल्या आकड्यानुसार मग हा विद्यार्थी, नेमक्या
बाटलीसमोर जाऊन उभा राहतो. उदाहरणार्थ, ३(१० कोटी), ५(कोटी), ८(दश लक्ष), ९(लाख/लक्ष),
६(१०हजार), १ (हजार), २(शंभर), ३(दश, ४(एकक). आणि मग ३५ कोटी ८९ लाख ६१ हजार दोनशे
चौतीस ही संख्या विद्यार्थी सहज सांगू शकतात. सूर्यवंशी सर सांगतात, ‘यावरून विद्यार्थी अंकांची स्थानिक किंमत योग्य प्रकारे सांगू शकतात. कुठला आकडा कुठे येतो, हे खेळातून चटकन लक्षात येतं. हवेच्या दाबाचा प्रयोगही भन्नाटच.
'शाळेतील बहुतांश मुलं गरीब शेतकरी आणि मजुरांची. त्यांना जास्तीत जास्त गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्याचा आम्हा दोन्ही शिक्षकांचा प्रयत्न आहे.’ असं सूर्यवंशी सर सांगतात.
ते या शाळेत 2007 साली रूजू झाले. शाळेला आधी स्वत:ची इमारतही नव्हती. आधी गावातल्या मारूती मंदिरात वर्ग भरायचे. नंतर गावातले
ज्येष्ठ नागरिक बब्रूवान शिंदे यांनी 60 बाय 55 चौरस फूट जमीन शाळेला दान दिली आणि त्यावर वर्गखोल्या बांधल्या गेल्या. शाळेच्या विकासासाठी सरांनी स्वकमाईतून आत्तापर्यंत सुमारे पाच लाख रूपये खर्च केले आहेत. त्यात रंगकाम, अत्यावश्यक शैक्षणिक साहित्य, पत्रा शेड उभारणी आणि दुरुस्त्यांचा
समावेश आहे.
विद्यार्थ्यांना वाचनाची आवड लागावी म्हणून बालसाहित्याची चांगली पुस्तके आणि मासिके
शाळेत येतात. दरवर्षी दिवाळीच्या दरम्यान प्रत्येक विद्यार्थ्याला सानेगुरूजींच्या ‘बालसाधना’चा
दिवाळी अंक दिला जातो. सूर्यवंशी सरच त्यासाठी वर्गणी भरतात.
ऐकताच विद्यार्थ्यांचा गट लगेच त्या टायरभोवती योग्य त्या ठिकाणी उभा राहतो. उदा. 35,89,61,234. ही संख्या देताच ९ विद्यार्थी एक गट तयार करतात. प्रत्येक विद्यार्थी या संख्येतल्या एका आकड्याचं प्रतिनिधित्व करतो. आपल्या आकड्यानुसार मग हा विद्यार्थी, नेमक्या
बाटलीसमोर जाऊन उभा राहतो. उदाहरणार्थ, ३(१० कोटी), ५(कोटी), ८(दश लक्ष), ९(लाख/लक्ष),
६(१०हजार), १ (हजार), २(शंभर), ३(दश, ४(एकक). आणि मग ३५ कोटी ८९ लाख ६१ हजार दोनशे
चौतीस ही संख्या विद्यार्थी सहज सांगू शकतात. सूर्यवंशी सर सांगतात, ‘यावरून विद्यार्थी अंकांची स्थानिक किंमत योग्य प्रकारे सांगू शकतात. कुठला आकडा कुठे येतो, हे खेळातून चटकन लक्षात येतं. हवेच्या दाबाचा प्रयोगही भन्नाटच.
'शाळेतील बहुतांश मुलं गरीब शेतकरी आणि मजुरांची. त्यांना जास्तीत जास्त गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्याचा आम्हा दोन्ही शिक्षकांचा प्रयत्न आहे.’ असं सूर्यवंशी सर सांगतात.
ते या शाळेत 2007 साली रूजू झाले. शाळेला आधी स्वत:ची इमारतही नव्हती. आधी गावातल्या मारूती मंदिरात वर्ग भरायचे. नंतर गावातले
ज्येष्ठ नागरिक बब्रूवान शिंदे यांनी 60 बाय 55 चौरस फूट जमीन शाळेला दान दिली आणि त्यावर वर्गखोल्या बांधल्या गेल्या. शाळेच्या विकासासाठी सरांनी स्वकमाईतून आत्तापर्यंत सुमारे पाच लाख रूपये खर्च केले आहेत. त्यात रंगकाम, अत्यावश्यक शैक्षणिक साहित्य, पत्रा शेड उभारणी आणि दुरुस्त्यांचा
समावेश आहे.
विद्यार्थ्यांना वाचनाची आवड लागावी म्हणून बालसाहित्याची चांगली पुस्तके आणि मासिके
शाळेत येतात. दरवर्षी दिवाळीच्या दरम्यान प्रत्येक विद्यार्थ्याला सानेगुरूजींच्या ‘बालसाधना’चा
दिवाळी अंक दिला जातो. सूर्यवंशी सरच त्यासाठी वर्गणी भरतात.
-स्नेहल बनसोडे-शेलुडकर
No comments:
Post a Comment