प्राजक्ताने वयाच्या अवघ्या तिशीत, गडचिरोलीतली एक यशस्वी उद्योजक अशी ओळख मिळवली आहे. बीफार्म आणि एमबीए(मार्केटिंग) शिक्षणानंतर पुणे शहरात मिळालेली नोकरी सोडून प्राजक्ता अदमाने गडचिरोलीत परतली, ती काही निराळं करण्याच्या जिद्दीने. वनस्पतीशास्त्राची ओढ आणि गडचिरोली जिल्ह्यातल्या युवक-युवतींसाठी काही काम उभं करण्याची इच्छा यातून निर्माण झाला, तिचा ‘कस्तुरी हनी’ प्रकल्प. आपला नक्षलग्रस्त जिल्हा वनस्पतीसमृद्ध आहे. पण इथल्या आदिवासी जनतेला मागदर्शन देणारं कुणी नाही, या विचारातून प्राजक्ताने आधी महिती गोळा करणं सुरू केलं. नोकरी सांभाळत, मधमाशी पालन व्यवसाय सुरू केला. या विषयाचा अधिक अभ्यास करून, प्रशिक्षण घेऊन नोकरी सोडली आणि व्यवसायाला वाहून घेतलं. वर्षभरापूर्वी तिने गडचिरोली तालुक्यात खुर्सा इथे सुरू केलेल्या व्यवसायाचं एक वेगळेपण आहे.
प्राजक्ता सांगते, “मधाची मागणी वाढल्यावर वेगवेगळ्या फुलांचे मध त्या त्या फुलाचा सुवास मिसळून बनवणं सुरू केलं. मधुमेह आणि अन्य रोगांवर इलाज करण्यासाठी मधाचा उपयोग कसा करायचा, ही माहिती आयुर्वेदातून मिळवली. आणि त्या त्या प्रकारचे मध बनवायला सुरूवात केली. यासाठी, ज्या ठिकाणी फुलोरा असतो, त्या त्या ठिकाणी मधपेटया स्थलांतरित करत राहावं लागतं. सुर्यफूल, रेशम, जांभूळ, बोर अशा विविध झाडांच्या ठिकाणी मधमाशीच्या पेट्या लावतो. पेट्यांत जमा झालेल्या मधाला साफ करून बाटल्यांत भरतो. 100 ग्रामपासून 1 किलोपर्यंत वजनाच्या मधाच्या बाटल्या आमच्याकडे उपलब्ध आहेत. एक किलो मघ 380 रु दराने विकतो.”
व्यवसाय सुरू करण्यासाठी प्राजक्ताने सुमारे अडीच लाख रुपये गुंतवले. आणि वर्षभरातच खर्च वजा जाता साडेतीन ते चार लाख रुपये कमावले. मधविक्रीबरोबरच मध बनवण्याच्या पेट्याही विकण्यासाठी ती बेरोजगार युवक-युवतींना प्रेरित करत असते, सल्ला देते, मदतही करते. तिने स्वतः सात तरूणांना काम दिलं आहे. त्यांना प्रत्येकी पाच हजार ते सात हजार मासिक वेतन ती देते. आता हाच व्यवसाय तिने उत्तर प्रदेश आणि राजस्थान राज्यातील झालावाड़ आणि उत्तर प्रदेशातदेखील सुरु केल्याने तिथल्या युवकांनाही रोजगाराची संधी देणं तिला शक्य झालं आहे. अनेक पारितोषकांनी सन्मानित झालेल्या प्राजक्ताचं काम खरोखर प्रेरणादायी आहे.
- ओमप्रकाश चुनारकर .
No comments:
Post a Comment