नंदुरबार जिल्हा. नवापूर तालुक्यातलं वडसत्रा नावाचं छोटं खेडं. इथल्या
जिल्हा परिषद शाळेत शिक्षकांनी ‘मीना-राजू मंचा’चा एक उपक्रम घेतला. नाव
होतं ‘घड्याळाचं चक्र’. यात शालेय विद्यार्थी-विद्यार्थिनींना कार्डबोर्डचं
घड्याळ रंगवायला दिलं जातं. सकाळी उठल्यापासून तुम्ही काय काय करता? खेळ,
जेवण, झोप, अभ्यास, टीव्ही पाहणे, घरातली कामं, भांडी घासणे, स्वयंपाकात
मदत अशा कामांना किती वेळ देता ते वेगवेगळ्या रंगाने रंगवायचं असतं. अर्थातच मुलग्यांच्या घडयाळात खेळ, झोप, टीव्ही पाहणे या गोष्टी जास्त रंगवल्या गेल्या. तुलनेने मुलींच्या घड्याळात घरातली कामं, भांडी घासणं, भावंडांना सांभाळणं या बाबी ठळकपणे दिसून आल्या. यातून मुलग्यांना आपोआपच समजलं की, आपण ज्या वेळात खेळ आणि मस्ती करत असतो, त्याच वेळात आपल्याच वयाच्या मुली मात्र घरची कामं करत असतात. म्हणजेच ‘घड्याळाचे चक्र’ उपक्रमाचा चांगला परिणाम दिसून आला. आपणही आपल्या घरातल्या आई- आजी आणि बहिणीला मदत केली पाहिजे, याची जाणीव त्यांना शिकविणाऱ्या सुगमकर्त्यांनी, म्हणजेच ‘मीना- राजू मंचा’चे सत्र घेणाऱ्या शिक्षकांनी या उपक्रमाद्वारे करून दिली.
मुला- मुलींशी चर्चा केली. आम्हांलाही खेळायला आवडतं, पण घरातल्या कामांमुळे बाहेर जाता येत नाही. अनेकदा कामाच्या ताणामुळे अभ्यासालाही पुरेसा वेळ मिळत नाही अशी तक्रार अनेक मुलींनी केली. याउलट मुलांचा वेळ टिव्ही आणि खेळ यात जात होता. सुगमकर्त्याने मुलांशी बोलता- बोलता ‘आई सगळ्यांच्या आधी उठते, सगळ्यांसाठी जेवण बनविते, पाणी भरते, डबे भरते आणि सर्वांची कामं करून रात्री सगळ्यात उशीरा झोपते’ या वास्तवाची जाणीवही मुलांना करून दिली. यामुळे मुलगे अंतर्मुख झाले. आई, आजी अथवा बहिणीला त्यांनी घरकामात मदत करायचं वचन दिलं.
आता नंदुरबार जिल्ह्यात वडसत्रा गावातले मुलगे महिलांना घरकामात मदत करू लागले आहेत. शिवाय बहिणींना सांगितलेली कामं ते स्वत: अंगावर घेऊन बहिणीला अभ्यास आणि खेळण्यासाठी प्रोत्साहन देतात. इतकंच नव्हे तर आळशीपणा करणाऱ्या वडील अथवा आजोबांनाही कामात मदत करण्याची विनंती करतात. गावातल्या महिला या बदलाबद्दल ‘मीना राजू मंचा’चे आभार मानतात.
घड्याळाचे चक्र’‘ या अनोख्या उपक्रमाबरोबरच इतर उपक्रमांबद्दलही जाणण्यासाठी वाचा
लेखन: स्नेहल बनसोडे- शेलुडकर
No comments:
Post a Comment