ॲनीने घालून देलेला धडा

ट्रस्ट (Trust) हा २०१०चा हॉलिवूडपट. तेव्हा इंटरनेटवर चॅट साईट्स असायच्या. ओळखीचे-अनोळखी लोक एकमेकांशी त्या साईटवर चॅट करायचे. चित्रपटात अॅनी कॅमेरॉन ही चौदा वर्षाची मुलगी टीन चॅट नावाच्या साईटवर चार्ली नावाच्या अनोळखी मुलाशी बोलायला सुरवात करते. साईटच्या नावावरून उघड आहे, ती शाळकरी मुला-मुलींसाठी आहे. अॅनीबरोबर चॅट करणारा चार्ली आधी स्वत:चं वय सोळा सांगतो, नंतर ओळख वाढल्यावर वीस सांगतो, मग पंचवीस. हळूहळू ते फोनवरही बोलायला लागतात. अॅनी बराच वेळ त्याच्याबरोबर फोनवरही बोलताना दिसते. नंतर भेटायला येतो तेव्हा चाळीशीतील निघतो. अॅनी अर्थातच दचकते, त्याला जाब विचारते. पण तो पट्टीचा भामटा आहे. तो तिची समजूत काढून तिला हॉटेलमध्ये घेऊन जातो. जबरदस्तीने तिचं लैंगिक शोषण करून निघून जातो. ते त्याने रेकॉर्डही केलं आहे. अॅनीची मैत्रीण ब्रिटनी. झाला प्रकार तिच्या लक्षात येतो. ती शाळाप्रशासनाला ते सांगते. शाळा पोलिसांना कळवते. पोलिस तपास करण्यासाठी ॲनीला पोलिस स्टेशनवर घेऊन जातात, तेही सगळ्या विद्यार्थ्यांसमोर. तिच्या आई-वडिलांना कळवण्यात येतं. ध्यानीमनी नसताना हे घडलेलं. ते हबकलेले. त्यातच हे प्रकरण एफबीआयकडे जाते.
एका चौदा वर्षाच्या मुलीला फसवणं किती सोपं आहे. तू ब्युटीफुल आहेस, आय लव्ह यू म्हटलं की झालं. एकाच वयाची मुलं-मुली असतात तेव्हा ते समजण्यासारखं. संमतीने झालेली शारिरीक जवळीकही समजण्यासारखी. इथं तसं नाही. त्या विकृत माणसाने नियोजनपूर्वक त्या निरागस मुलीला घोळात घेतलंय. इंटरनेटवर चॅट करताना बोलण्यातली लैंगिकता, कामुकता वाढवत नेत तिला वासनेकडे ओढण्याची, तेही तिला जाणवू न देता व्यवस्थित आखलेली पध्दत. हे बघून आपल्याला प्रचंड संताप येतो. त्याला चांगला चोपावंसं वाटतं. पण गुन्हेगाराला शोधणं या पठडीबद्ध दिशेने चित्रपट जातच नाही. ॲनी, तिच्या आई-वडिलांवर झालेला परिणाम याचा वेध घेणं. वडील तर गुन्हेगाराला शोधून शिक्षा द्यायची या विचाराने पछाडलेले. ॲनीची आई त्यांना ताळ्यावर आणते. सांगते, मुलीला सावरणं महत्वाचं. तिच्याजवळ बसा, धीर द्या. आपण फसवलं गेलोय, हे मानायलाच ॲनी आधी तयार नाहीये. माझ्याबरोबरच्या मुलींचेही शाळेतल्या मुलांबरोबर शरीरसंबंध आलेले आहेत, मग तुम्ही माझ्याच बाबतीत गवगवा का करताय? ती वडिलांचा रागराग करतेय.
अमेरिकेतले स्थानिक पोलिसही हे प्रकरण फारशा संवेदनशीलतेने हाताळत नाहीत. वरच्या पातळीवर ते नीट हाताळलं जातं. मुलीच्या समुपदेशनासाठी पालक स्त्री समुपदेशकाचीही मदत घेतात. मुलीचं प्रकरण एकदा शाळेत माहीत झाल्यावर काही मु्लांकडून घाणेरडी शेरेबाजी करणार, ते नेटवर टाकणं, हे सगळं तिथेही झालंय. त्याचाही ॲनीला त्रास होतो. आत्महत्येच्या प्रयत्नातू्न ती आईच्या सतर्कतेमुळे वाचते. ॲनी आणि तिचे आई-वडील यांना झालेला त्रास हा चित्रपटाचा फोकस आहे. मुलगी आणि वडील यांच्यात निर्माण झालेलं अंतर कमी होतं, ते छान दाखवलं आहे. मुलीला कळतं की त्या माणसाने आणखी काही मुलींनाही याच पध्दतीने फसवलं आहे, तेव्हा ती भानावर येते. तो फार नाजूक क्षण.
मुलीला फसवणारा तो विकृत माणूस कोणी अट्टल गुन्हेगार असण्याची गरज नाही, आजूबाजूला वावरणारा, सभ्य वाटणारा, अगदी कुटुंबवत्सल माणूसही असू शकतो. चित्रपटात शेवटी तो विकृत माणूस निघतो, एका दूरच्या शहरातील एका शाळेचा एक शिक्षक. तो विवाहित, तरुण मुलांचा तो बापही आहे. दिसायलाही खरोखर कुटुंबवत्सल, सभ्य.
चित्रपटाच्या शेवटी श्रेयनामावली दाखवताना त्याला समोर आणलं आहे. यातून दिग्दर्शकाचा हेतू कळतो. त्याला थ्रिलर बनवून गल्ला जमवायचा नाही तर जागृती करायची आहे. असे विकृत लोक असणारच, पण ॲनीची झाली तशी फसवणूक होऊ नये म्हणून काय काळजी घ्यायला हवी, प्रकार उघडकीला आल्यावर, पालक, शाळा, पोलिस यांनी ते कसे हाताळावेत, संवेदनशीलता दाखवावी, ते परिणामकारकपणे दाखवलं आहे.
आता चॅट साईट फारशा नाहीत, पण सोशल मिडियाचा वापर खूपच वाढला आहे. त्याचा वापर करून बदमाश लोक ॲनीची झाली, तशी फसवणूक करू शकतात. तेव्हा काळजी घ्यायलाच हवी, हाच ॲनीने घालून देलेला धडा.
- उदय कुलकर्णी