अनिकेतच्या कुंचल्याची गोष्ट

रत्नागिरीचा अनिकेत चिपळूणकर. अनिकेत मतिमंद आहे, पण त्याची कला पाहून आपण थक्क होतो आणि तो खरंच मतिमंद आहे का? असा प्रश्न पडतो. अनिकेत वारली पेंटींग करतो. पेंटींग करताना तो त्यात अगदी एकाग्र झालेला असतो. त्याचं मतिमंदत्व Autism प्रकारातील आहे. म्हणजेच ही मुलं स्वमग्न असतात. फारशी कोणात मिसळत नाहीत. त्यामुळे अनिकेत एकदा चित्र काढायला बसला की तो त्यात आकंठ बुडून जातो. मात्र त्याला कोणतं चित्र काढायचं, त्यात काय हवं आहे याची पूर्वकल्पना द्यावी लागते. एकदा सांगितल्यानंतर मग त्यानुसार अनिकेतच्या कुंचल्यातून कॅनव्हासवर जे साकारते ते अप्रतिम असते. विशेष म्हणजे वारली पेंटिंगमधील आकारांनी आजच्या नव्या जमान्यातील एखाद्या गोष्टीलाही तो ज्याप्रमाणे वारलीच्या स्वरूपात साकारतो हे पाहणे वैशिष्ट्यपूर्ण ठरते.
सुरेश चिपळूणकर यांचा अनिकेत हा मोठा मुलगा. ९२ साली त्याचा जन्म झाला. आणि काही महिन्यातच लक्षात आलं की अनिकेतची मानसिक वाढ अपेक्षेप्रमाणे होत नाहीये. पाच वर्षांचा झाल्यानंतर सर्वसामान्य शाळेतच त्याला घालण्यात आलं. पण तरीही त्याच्यात अपेक्षित बदल काही दिसून आला नाही. एव्हाना त्याची चित्रकला उत्तम असल्याचं त्यांच्या लक्षात आलं होतं. दरम्यान तपासणीत अनिकेत हा विशेष मूल (मतिमंद) असल्याचं निदान झालं. त्यामुळे रत्नागिरीतील आविष्कार संस्थेच्या सविता कामत विद्यामंदिर या विशेष मुलांच्या शाळेत अनिकेतला घातलं. याच निर्णयामुळे अनिकेतच्या आयुष्याला दिशा मिळाली.
शाळा प्रमुख डॉ. शमीन शेरे यांनी अनिकेतचे अंगभूत चित्रकलेचे गुण, हस्तकौशल ओळखलं. त्यामध्ये अनिकेत त्रिकोण, गोल, चौकोन, रेषा असे वारली पेंटिंगसाठी उपयुक्त आकार उत्तमरीत्या साकारत असल्याचे शमीन शेरे यांच्या लक्षात आलं. त्यामुळे शेरे यांनी अनिकेतला अधिक प्रशिक्षित केलं आणि वारली प्रकाराची ओळख करून दिली. याचबरोबर ठाण्यातील जव्हार आदिवासी पाड्यातील प्रसिध्द वारली पेंटर, अभ्यासक हरेश्वर वानगा यांच्या एका कार्यशाळेत मार्गदर्शन मिळालं. आता अनिकेतने वारली पेंटींग चांगलं आत्मसात केलं आहे.
अनिकेतच्या चित्रांचे आतापर्यंत १० वेळा विविध शहरांत प्रदर्शन भरले आहे. यामध्ये रत्नागिरी, पुणे आणि मुंबईमध्ये प्रत्येकी ३ वेळा, तर गोव्यामध्ये १ प्रदर्शन भरले आहे. त्याने रत्नागिरी स्टेशनला साकारलेले भव्य वारली भित्तीचित्र विशेष गाजलं. त्याची खूप प्रशंसाही झाली. यामध्ये वारली पेंटिंगच्या स्वरूपात त्याने साकारलेली ट्रेन त्याच्या विशेष कल्पकतेची पोचपावती ठरते.
अनिकेत आता २७ वर्षांचा आहे. सध्या तो रत्नागिरीतच "अवेकनिंग चारिटेबल ट्रस्ट" या डॉ. शमीन शेरे यांनीच दिव्यांग व्यक्तींच्या आधारासाठी, त्यांना आर्थिक स्त्रोत उत्पन्न करून देणासाठी स्थापन केलेल्या संस्थेत आपली कला जोपासत आहे. आणि त्यातूनचा त्याचा उदरनिर्वाह करत आहे. रत्नागिरीतील नाचणे रोड-बाळकृष्ण नगर येथे या ट्रस्टचे हस्तकला केंद्र व कलादालन आहे.
#नवीउमेद #रत्नागिरी
व्हिडीओ लिंक :https://www.facebook.com/watch/?v=3113140072037128

- अभिजित नांदगावकर