तस्नीमच्या शाळेची गोष्ट

तस्नीम असद बॉम्बेवाला. शिक्षणाने आर्किटेक्ट. सर्वसामान्य गृहिणी. पहिल्या अपत्याच नाव ‘अस्मा’. अस्मासाठी मोठी स्वप्नं पाहणं सुरू झालं. ती अडीच वर्षांची झाली आणि इतर सामान्य मुलांपेक्षा ती वेगळं वागते आहे, सर्व सामान्य मुलांच्या आकलनापेक्षा अस्माची आकलन क्षमता कमी आहे हे तस्नीम यांना लक्षात यायला लागलं. लगेचच त्यांनी नागपूर-मुंबई अशा अनेक ठिकाणी अनेक डाँक्टरकडे अस्माला दाखवलं. पण तिला झालाय काय हे निश्चित कुणालाच सांगता येईना. या सगळयात प्रचंड पैसे खर्च झाला, पण आजाराचं निदान होईना. अस्मा सहा वर्षांची असताना मुंबईतल्या एका डॉक्टरांनी अस्माला Niemann Pick-type-C हा आजार असल्याचं सांगितलं. या आजाराचे भारतात केवळ ४ रुग्ण आहेत तर जगभरात २००. या आजारावर कुठलाही औषधोपचार उपलब्ध नाही. कारण त्यावर फारसं संशोधनच झालेलं नाही. या आजारात रुग्णाचा मेंदू हळूहळू क्षीण होत जातो व एकदिवस काम करणं बंद करतो. असे रुग्ण फार तर २०-२५ वर्षे जगतात.
स्वतः मुलीच्या मृत्यूचं वय माहित असलेल्या आईला काय वाटत असेल हे शब्दात सांगणं कठीण. अशा परिस्थितीत सामान्य पालक खचून जातील. आपल्याच नशिबात असं मूल का? असा दोष स्वतःला देत राहतात. सर्वथा मानसिक निराशा येते पण तस्नीमने या परिस्थितीतून जात स्वतःला व परिवाराला सांभाळलं, सावरलं. हिंमत बांधली, अस्मा आहे तेवढा काळ सर्वोत्तम स्थितीत तिचा सांभाळ करायचा तिने निर्धार केला. इतक्यावरच तस्नीम थांबलेल्या नाहीत.
‘अस्मा’च्या असाध्य आजाराबद्दल कळल्यावर तिची योग्य काळजी घेणं त्यांनी सुरू केलंच. शिवाय, अशा मुलांना कसं सांभाळायचं, त्यांना ट्रेनींग काय व कसं द्यायचं, त्यांना कसं शिकवायचं याबद्दल त्यांनी अमेरिकास्थित एक संस्थेतून विशेष शिक्षण घेतलं.

तस्नीमच्या लक्षात आलं की यवतमाळ सारख्या आडवळणाच्या गावात वैद्यकीय सोयी फारशा नाहीत. आणि सगळ्यांनाच नागपूर-पुणे-मुंबई येथे आर्थिक दृष्ट्या जाणे अशक्य आहे. स्वतःच्या मुलीसाठी त्यांनी मुंबई पुण्याच्या केलेल्या वाऱ्या कमी नव्हत्या. तेव्हा अशा special kids साठी यवतमाळ येथे विशेष शाळा सुरू करायचं त्यांनी ठरवलं आणि २०१६ मध्ये छोट्याशा जागेत शाळा सुरु केली. त्यानुसार त्यांनी ‘नवदीन एज्युकेशन सोसायटी’ची स्थापना केली. त्याच नावाने यवतमाळ शहरात शाळा सुरू केली. आज त्यांच्याकडे १५ ते २० विद्यार्थी आहेत. ADHA, LD, Autism, Slow Learner, Cerebral palsy, Dyslexia, multiple disability, Mental retardation, down syndrome, etc. अशा विविध आजाराने ग्रस्त असे ३ ते १६ वयोगटातील दिव्यांग त्यांचे विद्यार्थी आहेत. साधारण मुलांपेक्षा यांना शिकवणं अत्यंत कठीण आहे. दोन अधिक दोन हे शिकायला बरेचदा मुलांना दोन महिने लागतात. पण तस्नीम हिम्मतीने सगळं करत आहेत. मुलांना अक्षर ओळख देणे, काम स्वतःहून करायला शिकवणे, खेळ व त्यातून शिकवण, योगा, व्यायाम असं सगळं तस्लीम मुलांना शिकवतात.
तस्नीम यांना हे सगळं का करावसं वाटलं? असं विचारलं. त्या म्हणतात, “आजार माणसाची आर्थिक परिस्थिती पाहून येत नाही. यवतमाळच्या आजूबाजूला असे काही पालक आहेत जे अशा special child च्या वैद्यकीय आणि शैक्षणिक बाबतीत फार खर्च करू शकत नाही. तेव्हा अशा पालकांच्या पाल्यांसाठी काहीतरी करावं, अस्माची आई म्हणून जे काही सोसलंय ते इतर पालकांच्या वाट्याला येऊ नये, आणि अशा दिव्यांग, मतिमंद मुलांना शिक्षण मिळावं म्हणून शाळा सुरू केली आहे.” मुलांना कसं सांभाळावं, 'अशा' पाल्यांचा सांभाळ करताना स्वतःला कसं तयार करावं, या विषयावर त्या पालकांचं समुपदेशन करतात.
या कामात त्यांचे पती असद त्यांना व्यवसाय सांभाळून मदत करतात. आज नवदीन शाळा असद यांच्याच दुकानातील वरच्या मजल्यावर सुरू आहे.
सर्व सामान्य मुलांना सांभाळताना पालकांच्या नाकी नऊ येतात. मग अशा विशेष मुलांना सांभाळणं, त्यांची काळजी घेणं किती अवघड असेल. तरी हे काम तस्नीम यांनी आव्हान, जबाबदारी म्हणून स्वीकारलं आहे.

तस्नीम असद बॉम्बेवाला
nvdeen education society,
A shool for special kids,
www.navdeen-education.webnode.com
nvdeen.edu@gmail.com
mb 9970 1516 52

- निखिल परोपटे, यवतमाळ